خدمات فرهنگی به عنوان بخشی از خدمات اجتماعی و بر اساس تجربه ی داخلی و خارجی از نظر تأثیر آن بر جامعه، نشان دهنده ی عنصری درخور توجه از توسعه ی ملی است. در این مطالعه وضعیت خدمات فرهنگی تاجیکستان با شاخص های مربوط به فضاهای فرهنگی و هنری و میزان دسترسی به آن ها بررسی می شود. مقایسه ی رشد یک دوره ی زمانی و چگونگی تغییرها در ارائه ی خدمات فرهنگی به شناخت بهتری از مدیریت خدمات فرهنگی در تاجیکستان کمک می کند. میزان دسترسی، بهره برداری و کیفیت ارائه ی خدمات و فعالیت های فرهنگی و هنری با توجه به نیازهای جامعه و نیز استانداردهای مدنظر در این مورد نقش مهمی ایفا می کند. در تاجیکستان چند نوع فعالیت و خدمت فرهنگی وجود دارد که به عنوان شاخص های ارزیابی میزان و کیفیت رشد و توسعه ی آن ها متأثر از شیوه ی مدیریت فرهنگی و نحوه ی ارائه ی آن ها است از جمله: کتابخانه های عمومی، مجتمع های فرهنگی و هنری، سالن های سینما، سالن های تئاتر، نمایش و موسیقی، موزه ها و چاپ کتاب، مجله و روزنامه. این نوشتار تلاش دارد تا با بررسی این شاخص ها در نهایت برای ارتقا و توسعه با توجه به نگاه ملی و بین المللی و چالش های پیشرو راه­ کارهایی پیشنهاد دهد. روش تحقیق مبتنی است بر مشاهده ی بخش هایی از فعالیت های فرهنگی و هنری، بررسی داده های منابع رسمی، انجام مصاحبه با کارشناسان. این مطالعه بیانگر آن است که عملکرد دستگاه فرهنگی و هنری تاجیکستان پاسخی اندک به نیاز امروز جامعه است.

با وجود گسترش روابط سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان، مشترکات فرهنگی هنوز هم به عنوان اساسی ترین زمینه تحکیم پیوندها میان مردم این دو کشور محسوب می شود زیرا ریشه های تاریخی یکسان، زبان مشترک و دین واحد در کنار تشابه سنت ها، آیین ها و باورهای اجتماعی ملی و محلی، شرایط بی بدیلی را برای توسعه بیش از پیش مناسبات فرهنگی میان دو کشور فراهم آورده است. در پی استقلال جمهوری تاجیکستان در 9 سپتامبر 1991، جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخت و سفارت خود را در شهر دوشنبه افتتاح کرد. در تبیین روابط بین دو ملت ایران و تاجیکستان فرهنگ می تواند نقش مهم و اساسی داشته باشد. ایران و تاجیکستان از لحاظ تاریخ، ارزش ها و سنت ها زمینه های مشترک و طولانی دارند. هدف این مقاله درک وجوه اشتراک و افتراق فرهنگ ایران و تاجیکستان و بررسی تطبیقی این دو فرهنگ در قالب ارتباطات بین فرهنگی است.

اولویت ها و اهداف سیاست خارجی کشورها مستقیما تابعی از ساختارهای درونی خویش اعم از شرایط ژئوپلیتیک، نیازهای داخلی، قدرت ملی و تهدیدهای امنیتی، نگرش نخبگان حاکم و نیز کیفیت ساختار نظام بین الملل است. تاجیکستان نیز از این قاعده کلی مستثنی نیست، عوامل و متغیرهای متعددی در سه سطح فردی، ملی و بین المللی بر سیاست خارجی این کشور تاثیر می گذارند. از این رو، یکی از منابع تعیین کننده سیاست خارجی تاجیکستان ویژگی ها، خصوصیات و عوامل داخلی این کشور می باشد به گونه ای که درک و فهم ماهیت و رفتار سیاست خارجی تاجیکستان، مستلزم شناخت مولفه های داخلی تاثیرگذار بر این کشور است.هدف اصلی این مقاله واکاوی مولفه های شکل دهنده و تاثیرگذار داخلی بر سیاست خارجی تاجیکستان است. در واقع هدف، پاسخگویی به این پرسش اساسی است که عوامل و مولفه های داخلی چه تاثیری بر سیاست خارجی تاجیکستان دارد، می باشد؟

خانواده در جوامع گوناگون کانون مهمی برای حمایت از انسان ها و حفظ انسجام و تعالی جامعه است و نقش برجسته ای در ساختار فرهنگی، اقتصادی و سیاسی هر اجتماع دارد. در این میان، قوانین تاجیکستان در راستای حمایت و تقویت بنیان خانواده و جلوگیری از تزلزل آن، نفقه را به عنوان یکی از مهم ترین اصل حقوق خانواده از جهات متعدد مورد توجه قرار داده است. به گونه ای که نفقه را بر دوش پرداخت کننده ای گذاشته است که برای تامین نیازهای اولیه زندگی توانایی دارد. پس او می بایست هزینه های مالی این نهاد کوچک اما بس مهم را تامین کند. در همین زمینه، قوانین تاجیکستان تا جایی پیش رفته که برای ایجاد موانع در مسیر فروپاشی نظام خانواده، زوجه متمکن را نیز در شمول گیرندگان نفقه قرار می دهد. از این رو، دریافت نفقه حقی قانونی برای زوجه تلقی شده و، حتی در صورت ورشکستگی زوج، قانون تاجیکستان آن را مقدم بر سایر غرامت ها دانسته است. بنابراین، پژوهش حاضر بر آن است تا با توجه به نفقه دهی و قوانین مدنی تاجیکستان، معنای نفقه و تعهدات آن نسبت به زوجین در تاجیکستان را بررسی کند.

در شعر معاصر تاجیک، علاوه بر تأثیرپذیری از ادبیات روس، ردپایی از تأثیر ادیبان ایرانی دیده میشود. در تصویرسازی، بیشتر به میراث شعرفارسی نظر دارد و در ایجاد صورتهای خیالی از شیوه های بیانی و بدیعی کهن بهره میگیرد. تشخیص، استعاره، تشبیه، تضاد، جناس، ایهام، ارسال المثل، حسن و تعلیل و. . . از جمله صنایع بیانی و بدیعی پربسامد در شعر معاصر تاجیکستان است. تناقض یا پارادوکس نیز در شعر معاصر تاجیک بسامد جالب توجهی دارد. شاعران تاجیک نظیر: بازار صابر، دارا نجات، علی محمد مرادی، عسگر حکیم و. . . از نسل چهارم و گلرخسار، محمدعلی عجمی، نظام قاسم و. . . از نسل پنجم در تأسی و تأثیر از شعرای معاصر و پیشگام ایران نظیر: نیما یوشیج، اخوان ثالث، احمد شاملو، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، سیاوش کسرایی و. . . از نسل اول و دوم ادبیات معاصر ایران، سرودههای خود را در قالب و صورتهای نو ارائه کرده ام.

بررسی نمونه های هرباریومی جنس Cousinia از بخش Acanthotoma در هرباریوم مؤسسه ذخایر ژنتیکی گیاهان و جانوران، آکادمی علوم جمهوری ازبکستان ( TASH) منجر به افزایش گونه های جنس Cousinia در فلور ازبکستان گردید. همچنین رویشگاه های جدید برای این گونه از هیسار، آلای و و سلسله جبال نوراتا در بخش مربوط به کشور ازبکستان شناسایی گردید و نقشه های پراکندگی و شرح گونه ه از مناطق فوق ارایه می گردد. متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

امروزه یکی از اساسی ترین روش ها در جهت بالا بردن ارتباط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، یافتن مشترکات بین کشورها مخصوصا فرهنگ، زبان و ... است ایران و تاجیکستان در آسیای مرکزی دارای مشترکات فراوانی در تاریخ، فرهنگ، زبان و دین هستند، از این رو علایق و پایبندی به آداب و رسوم اجداد و نیاکان موجب افزایش میزان همبستگی بین ساکنان هر دو کشور گردیده است. جشن نوروز و عشق به ادبیات مشترک و شعرای بزرگ فارسی زبان پیوند دیرینه ای را بین مردم هر دو کشور بوجود آورده است که در صورت توجه به آن می تواند در اشاعه فرهنگ ایرانی، اسلامی با حفظ هویت ملی، بصورت منطقه ای تاثیر مناسبی داشته باشد لذا در این باب ایجاد ظرفیت های لازم فرهنگی، هنری با تشکیل انجمن های ادبی و برگزاری برنامه های فرهنگی به همراه آموزش زبان فارسی زمینه و فرصت جدیدی در منطقه آسیای مرکزی برای ایران ایجاد خواهد نمود، که شاید از عمده ترین تاثیرات آن بتواند موجب حیات مجدد جاده ابریشم در منطقه گردد چرا که وضعیت جغرافیایی این کشورها و دوری از آب های آزاد دنیا ایران را به عنوان امن ترین کشور در انتقال انرژی و بازرگانی منطقه ای معرفی خواهد کرد .

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

تحولات و تغیرات نسبت ا قابل توجهی که پس از درگذشت ناگهانی اسلام کریم اف در سپتامبر 2016 و به قدرت رسیدن شوکت میرضیایف در سیاست خارجی ازبکستان به ویژه در رابطه با تاجیکستان به وقوع پیوسته است این پرسش را مطرح می کند که دلایل و زمینه های تنش زدایی و غیرامنیتی سازی در مناسبات تاجیکستان و ازبکستان چیست؟ و این امر چه آثار و پیامدهایی را به دنبال داشته است؟ در پاسخ به پرسش های یاد شده این فرضیه می تواند مطرح شود که «تغییر رهبری در ازبکستان و کوشش شوکت میرضیایف در خروج از کیش شخصیت اسلام کریم اف و رشد و توسعه اقتصادی در عرصه داخلی و گسترش خطوط انتقال انرژی و کریدورهای ارتباطی و ترانزیتی در عرصه منطقه ای موجب بروز تحول در سیاست خارجی ازبکستان و تقویت همکاری های منطقه ای با مشارکت پنج کشور منطقه آسیای مرکزی شده است». به منظور ارزیابی فرضیه مطرح شده این مقاله به شیوه توصیفی-تحلیلی و با کاربست مفاهیم و مولفه های نظری امنیتی سازی و غیر امنیتی سازی که در چارچوب مکتب امنیتی کپنهاگ مطرح شده است، وضعیت مناسبات تاجیکستان و ازبکستان را در دو دوره زمانی مشخص یعنی دوره امنیتی سازی (1991 تا 2016) و دوره غیر امنیتی سازی (سپتامبر 2016 تا کنون مورد توجه قرار داده است. در مقطع زمانی اول که دوره تقریبا طولانی رهبری اسلام کریم اف در ازبکستان (1991 تا 2016 میلادی) را در بر می گیرد در روند مناسبات ازبکستان با تاجیکستان، بسیاری از موضوعات اجتماعی (قومیت، زبان و فرهنگ) و اقتصادی (منابع آبی و محیط زیستی) از وضعیت طبیعی و عادی خود خارج شده و جنبه سیاسی و امنیتی به خود گرفت. اما در مقطع زمانی دوم با تغییر نخبگان و بازیگران (کنشگران) امنیتی ساز در ازبکستان به ویژه افرادی مانند ویژه اسلام کریم اف و رستم عنایت اف و قرار گرفتن فردی مانند شوکت میرضیایف در راس قدرت سیاسی، نوع گفتمان و ادبیات حاکم بر ازبکستان در رابطه با تاجیکستان نیز تغییر کرد که پیامد مهم آن تقویت همکاری های منطقه ای با مشارکت پنج کشور آسیای مرکزی در حوزه های مختلف بدون مشارکت قدرت های بیرونی به ویژه فدراسیون روسیه و چین بوده است.